Fundacja Kraina Zdrowia

4 sierpnia 2020 / Dzieci, Rodzina

Czytanie – dlaczego dla dziecka może okazać się wyzwaniem?

O tym, że czytanie jest ważne i warto poświęcać czas na tę aktywność z dzieckiem wiemy bardzo dobrze. Często słyszymy, że należy czytać dziecku i że w domu powinny być książki. Zdarza się, że nabieramy przekonania, że dziecko musi mieć książeczki i kupujemy ich ogromne ilości, wydając połowę pensji w księgarni. Bywa też wręcz przeciwnie – uznajemy, że nasze dziecko nie chce czytać i czujemy się zwolnieni z obowiązku rozbudzania tej pasji, a zamiast tego kupujemy kolejne klocki albo kolejkę. Warto jednak zatrzymać się na chwilę i zastanowić: o co tak naprawdę chodzi z tym czytaniem? 

Kilka słów o języku – mowa a pismo

Aby dobrze zrozumieć korzyści, jakie przynosi dziecku czytanie, dobrze byłoby zastanowić się nad tym, czym tak właściwie ono jest. Zaczynając od początku, czyli od języka, musimy uświadomić sobie, że pismo i mowa służą do komunikacji, ale pismo (a zatem i czytanie) pojawiło się w historii ludzkości o wiele później niż mówienie. Dlaczego od tego rozpoczynam? Okazuje się, że związek między mową i pismem wcale nie jest taki prosty, bo… jedno wcale nie jest prostą wersją drugiego. To znaczy, że wcale nie mówimy tak samo jak piszemy. Porozumiewając się językiem mówionym, zyskujemy dodatkowy kontekst: ton głosu, gesty, mimikę i tempo mówienia. Często niepełne lub niepoprawne gramatycznie zdania są łatwo zrozumiałe w rozmowie właśnie dzięki kontekstowi sytuacji. Co więcej – kiedy porozumiewamy się mówiąc, od razu widzimy reakcję naszego rozmówcy.

Rozmowa a czytanie

No dobrze, ale co ten przydługi wstęp ma do czytania książek? Okazuje się, że bardzo dużo. Dzięki temu możemy uświadomić sobie, że – o ile dzieci całkiem naturalnie uczą się mowy – to nauka czytania i pisania jest dla nich o wiele trudniejsza. Nic więc dziwnego, że pojawia się w rozwoju później niż mowa i wymaga wsparcia dorosłych. 

Znaczenie czytania w naszym życiu

Czytanie jest jedną z kluczowych umiejętności w codziennym życiu. Nasza rzeczywistość jest pełna druku! Czytamy plakaty, etykiety, szyldy, reklamy, zaproszenia, pisma urzędowe, nazwy produktów, rachunki, napisy na koszulkach, posty na facebooku, maile z promocjami i nazwy miast na znakach drogowych… Pismo jest wszędzie, prawda? 

Kiedy dziecko jest gotowe do nauki czytania?

Wtedy, kiedy dysponuje odpowiednimi zdolnościami poznawczymi, aby zrozumieć cały ten proces. Chodzi tu o umiejętności w zakresie analizy i syntezy wzrokowej oraz słuchowej, dzięki którym dziecko potrafi odróżniać od siebie znaki graficzne czyli litery. To wcale nie jest takie proste i oczywiste – sami zobaczmy: litera czyli to, co piszemy może brzmieć inaczej niż głoska czyli to, co mówimy. Słowo jest zbiorem liter, ale nie czytamy ich jako zbioru pojedynczych głosek, tylko tworzymy spójnie brzmiące nazwy. 

KA-O-TE, czyli KOT


Przykład: KOT składa się z głosek KA-O-TE, ale czytamy je przecież: KOT, prawda? Jeśli pójdziemy dalej, zobaczymy, że tworzenie i czytanie zdań jest jeszcze trudniejsze, bo te słowa łączymy razem i one mogą znaczyć o wiele więcej niż osobno. KOT PIJE MLEKO to nie to samo co PIJE, MLEKO, KOT. Uf! Skomplikowane! Zatem widzimy, że dziecko potrzebuje także rozwiniętego słuchu fonematycznego (czyli słyszenia różnic w wymowie literek i słów), a także prawidłowej wymowy głosek. Zauważmy też, że w takim razie nauka czytania i pisania idą w parze. 

Kiedy dziecko jest gotowe na naukę czytania? Psychologia rozwojowa mówi nam, że najwcześniej… około 6-7 roku życia. I słyszę teraz to głośne uuufff rodziców młodszych dzieci – ale proszę, nie kończcie czytania w tym momencie! 

Dlaczego warto czytać dzieciom książki? Jeśli jesteś zainteresowany tym tematem, to zachęcamy Cię do zapoznania się z naszym wpisem na blogu.

Bibliografia:

  • Psychologia dziecka” H.R. Schaffer
  • „Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka”  red.nauk. B.Harwas-Napierała, J.Trempała

Autor:

Anna Pactwa

Anna Pactwa - psycholog dziecięcy i filolog zakochany w literaturze dziecięcej. Właścicielka i twórczyni Wydawnictwa Pactwa.

wydawnictwopactwa.pl

Podziel się!