Przed Tobą kolejne zadanie – czas wybrać buty dla dziecka. Na co powinieneś zwrócić uwagę, aby zrobić to poprawnie? Co jest ważne? O czym powinieneś pamiętać?
Co powinieneś wiedzieć przez wyborem butów dla dziecka?
Kiedy w naszym domu ma pojawić się noworodek, zazwyczaj robimy wszystko, by jak najlepiej przygotować się na tę ogromną zmianę. Później, uważnie obserwujemy każdy jego ruch, troszczymy się o najmniejszy szczegół… W chwili, kiedy nasze maleństwo zaczyna stawiać swoje pierwsze samodzielne kroczki pojawia się temat bucików. Stawiamy sobie pytania.
- Jakie buciki będą najlepsze?
- Jakie cechy powinien spełniać but idealny?
- Na co zwrócić uwagę?
- Może sztywny zapiętek? A może… najbardziej elastyczne z możliwych?
- Zapinane na rzepy czy może zamek? A może jednak sznurówki?
- Jak dobrać rozmiar bucika?
Te pytania niejednokrotnie spędzają sen z powiek rodzicom, którzy mają po raz pierwszy wybrać się ze swoim maluchem do sklepu obuwniczego… Jak długo powinniśmy zwracać szczególną uwagę na to, by dbać o jak najlepszy wybór obuwia? I jakie cechy powinien posiadać but idealny? Czy tylko liczy się ten pierwszy raz?
Oczywiście, że nie i… najlepiej byłoby, gdybyśmy dbali o to przez całe nasze życie. Jednak kluczową rolę w tej kwestii odgrywa pierwsze 7 lat. To właśnie do tego czasu dojrzewają wszystkie elementy chodu, ustala się oś nóg dziecka, a chód pod względem swoich parametrów zaczyna przypominać chód dorosłego człowieka.
O co chodzi z osią nóg?
Przed ukończeniem przez dziecko 2 roku życia może wystąpić u niego tzw. fizjologiczna szpotawość nóżek – nawet, jeśli maluch stanie ze złączonymi stópkami zauważymy, że kolanka są od siebie oddalone. Taki stan rzeczy powinien ustąpić do 2 roku życia, kiedy to nóżki dziecka są zazwyczaj proste.
Następnie może pojawić się tzw. fizjologiczna koślawość (nóżki jak literka X – kolanka złączone, stopy oddalone od siebie). Ta z kolei, powinna wyrównać się do wieku wczesnoszkolnego, kiedy to nogi ponownie stają się proste.
Oczywiście każdą wątpliwość dotyczącą tego, czy mamy do czynienia z normą rozwojową należy rozwiać u specjalisty (ortopeda, fizjoterapeuta), ale w zdecydowanej większości przypadków jest to fizjologia, a zmiany, które możemy zauważyć na przestrzeni tych lat wynikają z nierównomiernego przyrostu chrząstki wzrostowej po bocznej i przyśrodkowej stronie kolana.
Jak nietrudno zauważyć, czas, który upływa do momentu ustalenia się osi kończyn dolnych, jest czasem bardzo dynamicznych zmian i to właśnie z tego powodu warto w szczególny sposób zadbać o odpowiedni dobór obuwia nie tylko w niemowlęctwie, ale również później.
Jakie cechy powinien posiadać dobry but?
- Giętki i elastyczny.
Dobry but to taki, który tak naprawdę możemy bez trudu wyginać i skręcać we wszystkich kierunkach. W żadnym wypadku nie powinien on ograniczać ruchów stopy, która wykonuje przecież tak ogromną pracę podczas chodu, a także bierze udział w reakcjach równoważnych. - Lekki
To cecha, której nie można przecenić. Przecież sami lubimy mieć buty, które prawie nic nie ważą. 😉 Poza tym, jeśli but dziecka jest zbyt ciężki, może ono nienaturalnie ustawiać stopy. Bardzo dobrze widać to u młodszych dzieci, u których założenie np. nieco cięższych zimowych butów sprawia, że stopy kierują się do środka. - Szeroki w palcach
Palce stóp w bucie powinny mieć wystarczająco dużo miejsca i nie powinny być uciśnięte. - Przewiewny
Skóra naturalna, przewiewne membrany czy wentylowana podeszwa to cechy na wagę złota. - Nowy
Chyba nikt z nas nie lubi nosić butów po kimś. Poza tym, wnętrze używanego buta może być już odkształcone, a podeszwa starta. - Bez ukrytych szwów
Trzymając w ręce but, który chcemy zakupić, warto sprawdzić, czy jego wnętrze jest gładkie i nie ma w nim przeszyć, które mogłyby drażnić stopę podczas chodu. - Za czy przed kostkę?
Buty dla dziecka nie muszą być butami za kostkę! Poza sezonem jesienno – zimowym, kiedy z oczywistych przyczyn takie właśnie wybieramy, buciki mogą być niższe. Nie chodzi nam o to, aby usztywnić staw skokowy, ale chcemy zapewnić stopie dobre podparcie- szczególnie dobrze powinien do stopy przylegać zapiętek (ma on być dopasowany, ale nie sztywny) oraz miejsce po wewnętrznej stronie stępu. - Bez wyprofilowanej wkładki
Wkładka wewnątrz buta powinna być płaska. Dlaczego? Mniej więcej do 4 roku życia podeszwę stopy wyściela podściółka tłuszczowa, która pełni bardzo ważną rolę. Po pierwsze- chroni delikatne struktury stopy, a po drugie zwiększa jej powierzchnię podtrzymująco nośną. Dopiero w okolicach 4-5 roku życia zaczyna uwidaczniać się wysklepienie stopy. Nie ma takiej potrzeby, aby biernie podpierać stopę w tym miejscu, ponieważ nie ma ona wówczas tak wielu okazji do treningu. - Buty ortopedyczne?
Nigdy nie powinniśmy decydować się na zakup butów ortopedycznych na wszelki wypadek. Tak, jak wspomniałam wcześniej nie tylko same stopy, ale całe kończyny dolne bardzo intensywnie zmieniają się w przeciągu pierwszych lat życia i nawet coś, co nie wygląda zbyt dobrze, może okazać się fizjologią.
Dlatego decyzję co do ewentualnych butów czy wkładek (których stosowanie do 4 roku życia nie jest zasadne) powinna podejmować osoba, która dokładnie zbada dziecko, przeprowadzi odpowiednie pomiary i wykona testy. Dobrze w takiej sytuacji udać się do ośrodka specjalizującego się w badaniu stóp za pomocą specjalnych urządzeń pomiarowych. - Dobrze dopasowany na długość, a także szerokość stopy
W związku z tym, że podczas każdego kroku, stopa nieznacznie się przesuwa, wkładka buta powinna być o około 12 mm dłuższa od długości obciążonej stopy. Pierwsze 6 mm to właśnie zapas na ten ruch. Kolejne 6, to zapas na wzrost stopy, która przyrasta około 1- 1,5mm/mc.
Jeśli nie możemy wziąć swojego dziecka na zakupy, warto wykonać w domu obrys OBCIĄŻONEJ stopy, a następnie do obrysu, przy największym palcu dodać wspomniane 12 mm. W związku z tym, że stopa po południu może być nawet o 4% większa niż rano, warto pomiary dokonywać właśnie w godzinach popołudniowych. - Rodzaj zapięcia
Jeśli zależy nam na tym, aby but dobrze pasował do stopy, warto wybrać takie zapięcie, które z łatwością można regulować. Sznurowadła i rzepy mogą bardzo dobrze sprawdzić się u dzieci z tzw. wysokim podbiciem, ponieważ jesteśmy wówczas w stanie dopasować but do stopy w zasadzie na całej jego długości. Jeśli decydujemy się na rzepy, warto upewnić się, że jeden z nich znajduje się po wewnętrznej stronie stopy- w okolicy stępu czyli tam, gdzie w przypadku płaskostopia, stopa jest najbardziej uwypuklona.
Udanych zakupów! 😊 Po więcej artykułów związanych ze zdrowiem dzieci zapraszamy na naszego bloga.
Autor:
Małgorzata Paleczny
Magister fizjoterapii i terapeutka metody NDT-Bobath dla dzieci. Specjalizuje się w fizjoterapii pediatrycznej. Prowadzi terapię dzieci i niemowląt z zaburzeniami rozwojowymi oraz wadami stóp.